Основные тезисы выступлений судей конституционных судов из Европы, Азии и Африки на Международной конференции «Конституционное правосудие: достоинство, свобода и справедливость для всех».

Мераб ТУРАВА, Председатель Конституционного Суда Грузии:

«Данная конференция имеет большое значение, поскольку является одним из первых международных мероприятий, организованных вновь созданным Конституционным Судом Республики Казахстан, и посвящена важным вопросам конституционного контроля.

За 27 лет своего существования Конституционный суд Грузии прошел долгий путь институционального развития и создал комплексную судебную практику в важных областях права. Прецедентное право Суда гарантирует, что конституционные жалобы служат важным средством правовой защиты, что демонстрирует эффективность конституционного правосудия в Грузии.

В заключение отметим, что Конституционный суд Грузии действует как основа конституционного контроля в Грузии, защищая принципы правосудия, демократические ценности и поддерживая конституционную основу страны».

This conference has great importance, because it is one of the first international events organised by the newly established Constitutional Court of the Republic of Kazakhstan and it is dedicated to the important issues related to constitutional review.

In the 27 years of its existence, the Constitutional Court of Georgia of Georgia has come a long way of institutional development and has created comprehensive jurisprudence in important fields of law. The case-law of the Court ensures that the constitutional complaints serve as an essential legal remedy, which demonstrates effectiveness of constitutional justice in Georgia.

In conclusion, the Constitutional Court of Georgia acts as a foundation of constitutional control in Georgia, protecting the principles of justice, defending the democratic values and upholding the nation’s constitutional framework.

Еуропа, Азия және Африка конституциялық соттары судьяларының «Конституциялық Сот төрелігі: баршаға қадір-қасиет, бостандық пен әділдік» атты халықаралық конференциясында сөйлеген сөздерінің негізгі тезистері.

Мирза-Улуғбек Абдусаломов, Өзбекстан Республикасы Конституциялық Сотының Төрағасы:

«2023 жылы 30 сәуірде Өзбекстанда Конституцияның жаңа редакциясын қабылдау бойынша референдум өтті. Конституциялық реформа «адам – қоғам – мемлекет» қағидасын конституциялық норма ретінде бекітуге бағытталған. Бұл мемлекеттік органдардың халық алдында есеп беруіндегі жалпы өзгерісті ескере отырып, маңызды қағидат болып табылады.

Конституциялық реформаның негізгі басымдығы азаматтардың негізгі құқықтары мен бостандықтарына кепілдіктерді нығайту болды. Конституцияда алғаш рет адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары конституциялық құрылысты қорғау, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау, қоғамдық қауіпсіздік пен тәртіпті қамтамасыз ету мүдделері қамтамасыз ету мақсатында қажетті шамада ғана және тек заңмен шектелуі мүмкін деген қағида белгіленді».

30 апреля 2023 года в Узбекистане прошел референдум по принятию новой редакции Конституции. Прошедшая конституционная реформа знаменательна тем, что направлена на закрепление принципа «человек – общество – государство» в качестве конституционной нормы. Это важный принцип, учитывая общее изменение подотчетности государственных органов перед населением.

Основным приоритетом конституционной реформы стало усиление гарантий основных прав и свобод граждан. Впервые в Конституции установлено, что права и свободы человека могут быть ограничены только в соответствии с законом и только в той мере, в какой это необходимо в целях защиты конституционного строя, здоровья и нравственности народа, прав и свобод других лиц, в интересах обеспечения общественной безопасности и порядка.

Джейхун Гараджаев, Судья Конституционного Суда Азербайджанской Республики:

«В целом модифицированный институт конституционной жалобы Азербайджана представляется эффективным средством защиты конституционных прав и свобод, а Конституционная жалоба как конституционно - правовое средство продолжает выступать в качестве правовой возможности для защиты прав и свобод каждого».

Жаңартылған конституциялық шағым институты конституциялық құқықтар мен бостандықтарды қорғаудың тиімді құралы, ал Конституциялық шағым конституциялық құқықтық құрал ретінде әркімнің құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың құқықтық мүмкіндігі ретінде әрекет етуді жалғастыруда.

Лауринда КАРДОЗА, Председатель Конституционного Трибунала Республики Ангола:

Гарантии и защита основных прав во многих африканских странах по-прежнему являются новой реальностью. Уважение принципа разделения властей и обеспечение основных прав остаются главной целью и задачей наших государств.

Ангольское государство, как и многие современные государства, выбрало человеческое достоинство в качестве краеугольного камня построения верховенства закона. Статья 1 Конституции гласит: «Ангола является суверенной и независимой Республикой, основанной на достоинстве человеческой личности и воле ангольского народа, основной целью которой является построение свободного, справедливого, демократического, солидарного общества мира, равенство и социальный прогресс».

The guarantees and protection of fundamental rights in many African countries is still a new reality. Respect for the principle of the separation of powers and the assurance of fundamental rights remain the main goal and challenges of our States.

The Angolan State, like many modern states, has chosen the human dignity as the cornerstone of building the Rule of Law. Article 1 of the Constitution reads: «Angola is a sovereign and independent Republic, based on the dignity of the human person and the will of the Angolan people, whose fundamental objective is the construction of a free, just, democratic, solidary society of peace, equality and social progress».

Зухту АРСЛАН, Председатель Конституционного Суда Турецкой Республики:

В сегодняшних конституционных демократиях необходимость конституционного контроля законодательных и исполнительных актов воспринимается почти как нечто само собой разумеющееся. Действительно, невозможно построить правовое государство без судебного органа, уполномоченного проверять конституционность законов и административных актов.

Несомненно, именно закон может сделать сильных справедливыми. Действительно, основная функция закона – объединить власть и справедливость путем ограничения политической власти. Соответственно, как сказал покойный Алия Изетбегович (надо написать кто это), «закон начинается там, где начинается ограничение этой власти».

Қазіргі конституциялық демократиялық елдерде заң шығарушы және атқарушылық актілерді конституциялық бақылаудың қажеттілігі қалыпты жағдайдағ айналған. Расында, заңдар мен әкімшілік актілердің конституцияға сәйкестігін тексеруге уәкілетті сот органынсыз құқықтық мемлекет құру мүмкін емес.

Әлбетте, заң күштілерді әділетті ете алады. Шынында да, заңның негізгі қызметі – саяси билікті шектеу арқылы билік пен әділеттілікті біріктіру. Тиісінше, марқұм Әлия Ізетбегович (надо написать кто это), айтқандай, «өкілеттіктің шектелуі басталған жерде заң басталады».

ХАМЗА Гунтур, Индонезия Республикасы Конституциялық Сотының судьясы:

Қазіргі заманғы сот жүйесі үш негізгі элементтен тұрады, атап айтқанда: (1) ақпараттық-коммуникациялық технологияларға негізделген жұмыс жүйесі бар сот жүйесі; (2) ойлау жүйесі жетілген сот жүйесі; және (3) ілгерілеуге ықпал ететін мәдениеті бар сот жүйесі.

Современная судебная система состоит из трех основных элементов, а именно: (1) судебная система с системой работы, основанной на информационно-коммуникационных технологиях; (2) судебная система с развитым мышлением; и (3) судебная система с культурой, способствующей прогрессу.

Ms. Jungmi JUNG, Justice of the Constitutional Court of Korea:

Internationally through the Universal Declaration of Human Rights, and domestically through the Korean Constitution, there is a widespread understanding of the significance of constitutional values such as human rights, democracy and the Rule of Law. However, the mere presence of these values in the declaration and the Constitution does not guarantee their effective enforcement. True embodiment of the constitutional values can be achieved through institutional backing.

The Constitutional Court of Korea is contributing to the assurance of the citizens’ fundamental rights by ensuring their access to constitutional adjudication through mechanisms such as the previously introduced e-Court, AI-powered chat service and court-appointed counsel. Particularly, as the advancement of science and technology has led to the advent of the information communication society and the era of artificial intelligence, it has become even more crucial in modern society to establish approaches that enhance accessibility to constitutional adjudication through the utilization of IT technology.

На международном уровне благодаря Всеобщей декларации прав человека и внутри страны благодаря Конституции Кореи существует широко распространенное понимание значения конституционных ценностей, таких как права человека, демократия и верховенство закона. Однако само наличие этих ценностей в декларации и Конституции не гарантирует их эффективного исполнения. Истинное воплощение конституционных ценностей может быть достигнуто посредством институциональной поддержки.

Конституционный суд Кореи вносит свой вклад в обеспечение основных прав граждан, обеспечивая им доступ к конституционным судебным решениям с помощью таких механизмов, как ранее введенный электронный суд, чат-сервис на базе искусственного интеллекта и адвокат, назначаемый судом. В частности, поскольку развитие науки и техники привело к появлению информационно-коммуникационного общества и эры искусственного интеллекта, в современном обществе стало еще более важным разработать подходы, которые расширяют доступ к конституционному судебному разбирательству посредством использования ИТ-технологий.

Николе РОШКА, Председатель Конституционного Суда Республики Молдова: 

Чтобы обеспечить эффективное средство от процедурных пороков, допускаемые Парламентом в ходе принятия законов, Конституционный суд Молдовы расширил свои полномочия по рассмотрению вопросов о соблюдении парламентских правил от прямо установленные Конституцией, до тех которые вытекают из норм Конституции.

Конституционный суд вывел принцип парламентского обсуждения законопроектов из конституционного положения, предусматривающего, что законы должны приниматься не менее чем в двух чтениях. Конституционный суд установил, что принятие закона в двух чтениях содержит два аспекта – процессуальный и материальный.

Заңдарды қабылдау кезінде Парламент қабылдаған процедуралық кемшіліктерге қарсы тиімді құралды қамтамасыз ету үшін Молдованың Конституциялық соты парламенттік ережелерді сақтау мәселелерін қарау өкілеттіктерін Конституцияда тікелей белгіленген, Конституция нормаларынан туындаған кезде дейін кеңейтті.

Конституциялық сот заң жобаларын парламенттік талқылау принципін заңдар кем дегенде екі оқылымда қабылдануы керек деген конституциялық ережеден шығарды. Конституциялық сот екі оқылымда Заңның қабылдануының екі аспектісі бар екенін анықтады – процессуалдық және материалдық.

Санджай КУМАР, Үндістан Жоғарғы Сотының судьясы:

Адамның құқықтары мен бостандықтарын ілгерілету мен қорғауды конституциялық бақылау Конституцияның прозалық сөздеріне жаңа өмір мен мән беру үшін конституциялық соттар қабылдайтын тәпсірлеуге айналатынын атап өту қажет.

Еmphasize that Constitutional control in promoting and protecting human rights and freedoms transforms into the hermeneutics undertaken by Constitutional Courts to pour new life and meaning into prosaic words in the Constitution, so as to make that ‘paramount parchment’.

Источник: Конституционный Суд Республики Казахстан